Sofataal

Het is weer verkiezingstijd. Moeizaam ploeter ik door verkiezingsprogramma’s die bol staan van de mistige en wollige taal. Als er ergens vage taal wordt gebezigd dan is het wel in de politiek. Maar een goede tweede is op de sofa van de psychotherapeut. Corrigeer, op de stoel naast de sofa, want het is vooral de therapeut die zich van vaagheden bediend. Een beetje zichzelf respecterend therapeut vat jouw relaas bijvoorbeeld samen met de woorden: ‘Dus je voelt je niet gezien?’. Als hij ziet dat jij volschiet bij zoveel oprecht begrip, dan vraagt hij met empathische stem: ‘Wat raakt je nu zo?’ Mocht je eens woedend je stem verheffen, dan constateert de therapeut ook graag: ‘Ik voel veel boosheid bij je.’ Wat de boosheid nogal eens fors doet toenemen. Vooral als hij er nog aan toe voegt: ‘Wat voel je nu in je lijf?’

Voordat de lezer de indruk krijgt dat ik een hekel heb aan psychotherapeuten, wil ik even de meerwaarde van psychotherapie benadrukken. De therapeut is onmisbaar voor het opheffen van interne blokkades, dingen een plekje geven, je blinde vlek exploreren, uit je comfort zone stappen, je innerlijke ruimte benutten, dicht bij jezelf blijven en niet over je grenzen gaan door op tijd je rust te pakken. Sommige issues parkeer je daarbij tijdelijk in de ijskast. Een van de belangrijkste doelen van psychotherapie is dat de cliënt leert dat hij ‘er mag zijn’. Ook als je er geen snars van begrijpt klinkt het toch in ieder geval heel begripvol.

Maar ook de therapeut zit soms met de mond vol tanden. Gelukkig kan hij na een emotionele uitbarsting van de cliënt altijd nog terugvallen op het populaire: ‘Ik hoor wat je zegt.’ Vrij vertaald betekent dat: ‘Ik weet bij God niet waar je het over hebt en wat ik er mee aan moet, maar laat ik in ieder geval benadrukken dat ik wel heb geluisterd.’

Het gevaarlijke is dat vaag taalgebruik besmettelijk is; cliënten nemen het over. Als jij bijvoorbeeld vertelt dat je ex alwéér een nieuwe vlam heeft, dan reageert iemand die ooit in therapie is geweest niet met een welgemeend ‘What the fuck?!!’, maar door te zeggen: ‘En wat doet dat met je?’

Tot mijn grote vreugde stuitte ik laatst op een website met jaarlijkse verkiezingen voor vage taal. Een uitdrukking waar ik me groen aan erger, ‘in z’n kracht staan’, bleek al jaren geleden genomineerd. Als je hersteld bent van psychische ‘problematiek’, want genezen doe je meestal niet, dan sta je ‘in je kracht’. Ik sta met mijn voeten in de klei van de herstelbeweging, maar toch snap ik nog altijd niet wat mensen hier nou mee bedoelen.

Eén ding is duidelijk: ik ga zeker stemmen. Voor de zweverige kiezer is er keuze genoeg.